Çentik darbe test cihazı üretimi her ne kadar günümüzde yaygın ve sıradanlaşan bir şekilde üretilip ve deneyleri günümüz ihtiyaçlarına göre yapılsa da bunun tarihçesine şöyle bir baktığımızda üretiminin ve özellikle çentik darbe deneyinin uzun yıllar öncesine dayanan bir hikayesi bulunuyor.

İlk olarak 1896 yılında S.B. Russell kırılma enerjisinin fikri tanıtılarak makine sanayi dönemine ilk adımlardan biri olarak önemli bir girişim kabul edildi ve geliştirilen sarkaç kırık testi Russell'in ilk test denemeleri ile ortaya çıktı. Bu ilk test un-çentikli örneklerle ölçüldü. 1897'de Frémont yaylı bir makine kullanarak atılan ilk adımın ne kadar doğru olduğunu ortaya koyarcasına aynı fenomeni ölçmek için çalışırken bir test tanıttı. Özellikle 1901 yılında Georges Charpy tarafından yeniden tasarlanmış bir sarkaç geliştirilerek Russell'in iyileştirilmesi standart bir yöntemle çentikli ve genellikle hassas teknik özellikleri vermeye başladı. Tabi burada Çentik Darbe Cihazı ve deneyleri hakkında ilk adımdan şimdiye kadar uzanan çalışmalara yer vermeye çalışırsak açıkçası buna vaktimiz yetmez.

Devotrans olarak; Çentik darbe test cihazlarımızı DVT CD D 50IC, ZGT 7052 H30 kodları ile üretiyoruz.

Şimdi asıl önemli olarak gördüğümüz Çentik Darbe Deneyi'nin anlamı ve önemi konusunda derlediğimiz bir takım bilgiler vermeyi amaçlıyoruz.

Çentik darbe deneyi neye yarar ve niçin yapılır noktasından baktığımızda;

Çentik darbe deneyinin ana amacı, malzemenin bünyesinde muhtemelen bulunacak bir gerilim konsantrasyonunun (gerilim birikiminin) darbe esnasında çentik tabanında suni olarak teşkil ettirilip, malzemenin bu durumda dinamik zorlamalara karşı göstereceği direnci tayin etmektir. Örneğin: Gri dökme demir numunelerinde, malzemenin bünyesindeki grafit levhacıklar çentik gibi etki yapacaklarından, ayrıca çentik açmağa gerek bulunmamaktadır.

Çentikli bir numune zorlandığında, çentiğin tabanına dik bir gerilim meydana gelir. Kırılmanın başlaması, bu gerilimin etkisi ile olur. Numunenin kırılabilmesi için bu dik (normal) gerilimin, kristalleri bir arada tutan veya kristallerin kaymasına karşı koyan kohezif dayanımdan fazla olması gerekiyor. Numune, plastik biçim değiştirmeğe fırsat bulamadan bu durum meydana gelirse, genel tabirle buna gevrek kırılma denir. Burada kırılan yüzey, düz bir ayrılma yüzeyidir.

Çentik Darbe Deneyi esnasında, numune kırılmadan önce çoğu zaman plastik biçim değiştirme meydana gelir. Uygulanan kuvvet etkisi ile normal (dik) gerilime ilaveten, bununla yaklaşık olarak 45° farklı bir kayma gerilimi baş gösterir. Kayma gerilimi, kayma dayanımını (kritik kayma gerilimi) aştığında, elastik (esnek) özellik sona erer ve plastik biçim değiştirme başlar. Bu durumda önce plastik biçim değiştirme, daha sonra da kırılma meydana gelir. Buna sünek kırılma hali denir ve kırılma yüzeyi girintili çıkıntılı bir görünüştedir.

Çentikli darbe deneyleri genel olarak, iki türde yapılmaktadır;

- Charpy Darbe Deneyi

- İzod Darbe Deneyi

Darbe deneyinde, numunenin dinamik bir zorlama altında kırılması için gereken enerji miktarının tayin doğru tayin edilmesi gerekir. Gereken enerji miktarının tayin edilmesi ile bulunan değer, malzemenin darbe direnci (darbe mukavemeti) olarak tanımlanır. Bu deneylerde, şematik olarak gösterilen sarkaç tipi cihazlardan faydalanılarak sonuca varılır. Ağırlığı G olan sarkaç, h yüksekliğine çıkarıldığında potansiyel enerjisi (G X h) mertebesinde olur. Sarkaç bu yükseklikten serbest bırakıldığında, düşey bir düzlem içinde hareket ederek numuneyi kırar ve aksi istikamette h 1 yüksekliğine kadar çıkar. Böylece, numunenin kırılmasından sonra sarkaçta kalan potansiyel enerji (G X h 1) mertebesinde demektir.

Sarkacın, numune ile temas haline geldiği andaki potansiyel enerji ile numune kırıldıktan sonra sarkaçta kalan potansiyel enerji farkı, o numunenin kırılması için gereken enerjiyi başka bir deyimle, darbe direncini verir. Bu enerji aşağıda yer alan formül ile de gösterilebilir:

Kırılma enerjisi = G (h - h 1 ) = G.L. (cosβ - cosα )

G = Sarkacın ağırlığı (kg)

L = Sarkacın ağırlık merkezinin, sarkacın salınım merkezine uzaklığı (m),

h = Sarkacın ağırlık merkezinin düşme yüksekliği (m),

hı= Sarkacın ağırlık merkezinin çıkış yüksekliği (m),

α = Düşme açısı (derece),

β = Yükseliş açısı (derece),

Darbe direnci (kg-m) veya (kg-m/cm 2) cinsinden ifade edilmektedir.

Bu deney tamamen ampirik olduğu ve şartlar değiştikçe malzeme farklı özellik gösterdiği için numunelerin cihaza uygun bir şekilde yerleştirilmesi, doğru sonuç alma yönünden önemlidir.

Deney esnasında önce sarkaç, daha önce tespit edilen potansiyel enerjiye sahip olabileceği bir yüksekliğe çıkarılır. Daha sonra numune, uygun bir şekilde yerleştirilir. Örneğin, en çok uygulanan Charpy deneyinde numune, mesnetlere tam yaslanacak şekilde ve çekicin salınım düzlemi ile çentiğin simetri düzlemi 0,5 mm içinde birbirine çakışacak şekilde yerleştirilir. Bu durum cihaza bağlı, yardımcı bir aletle sağlanabilir. Numune uygun şekilde yerleştirildikten sonra, okumaların yapıldığı kadranın göstergesi başlangıç durumuna getirilir ve sarkaç düzgün bir şekilde serbest bırakılır. Sonuç, deneyden sonra kadrandan okunur.

Tüm bu deneylerin doğru bir şekilde yapılması üretim açısından son derece önemlidir. Ancak bu tek başına yeterli değildir. Çentik Darbe Test Cihazları üreten üreticilerde son derece önemlidir.

Cihazı üretimi ile kullanım teknik bilgilerine kadar yeterliliği yoksa bu durumda aleyhe dönebilir. Örneğin; üretici  tarafından sağlanan satış hizmetleri yanında teknik servis hizmeti ve cihazın doğru ölçtüğünden emin olmanızı sağlayan cihazın kalibrasyonun sonuçlarının standartlara uygun olması çok önemlidir . Bu nedenle tüm kalite kontrol cihazların da olduğu gibi Çentik Darbe Cihazında da alımı gerçekleştirmeden önce çok yönlü düşünmek zorundasınız.
 

Çentik darbe cihazı ya da Çentik darbe deneyi ile ilgili verdiğimiz bilgiler dışında merak ettikleriniz varsa, genel olarak en çok merak edilen ve yanıtları aranan başlıklar aşağıdaki gibidir.

çentik darbe cihazı, çentik darbe deneyi, çentik darbe testi numunesi, çentik darbe deneyi sonuçları, çentik darbe test cihazı, çentik darbe deneyi teorik bilgi, çentik darbe mukavemeti, çentik darbe dayanımına etki eden faktörler, çentik darbe tokluğu, çentik darbe deneyi pdf, çentik darbe deneyi,çentik darbe deneyi nedir, çentik darbe deneyi amacı, çentik darbe deneyi sonuçları, çentik darbe deneyi indir, çentik darbe deneyi raporu

Not: Makalede adı geçen cihazlar ve linkleri güncel olmayabilir. Güncel bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.